Verplichte gedragscode ongewenst gedrag:
een stap vooruit
Er is een nieuw wetsvoorstel (concept regeling) in de maak dat werkgevers met tien of meer medewerkers verplicht om een gedragscode te implementeren rondom (on)gewenst gedrag op de werkvloer. De gedragscode moet zich richten op alle vormen van ongewenst gedrag zoals gedefinieerd in de Arbowet onder psychosociale arbeidsbelasting: agressie/ geweld, discriminatie, pesten en (seksuele) intimidatie, evenals andere ongewenste gedragingen binnen organisaties.
Verplichting vanuit de Arbeidsomstandighedenwet
Werkgevers zijn op basis van de Arbeidsomstandighedenwet al verplicht om beleid te voeren ter voorkoming van psychosociale arbeidsbelasting (PSA), waaronder ongewenst gedrag valt, maar mogen tot nu toe zelf invullen hoe zij dat doen. De verplichting voor een gedragscode moet volgens het kabinet bijdragen aan een sociaal veilige werkomgeving waarin respect en integriteit centraal staan. Bovendien moet het gesprekken, tussen collega’s, over omgangsvormen stimuleren.
Betrokkenheid
Als Landelijk Instituut voor Vertrouwenspersonen (LIVP) vinden we dit een belangrijke stap vooruit en volgen we deze ontwikkeling op de voet. Vanuit onze kennis, expertise en ervaren waren we betrokken bij het regeldrukonderzoek dat in kaart bracht wat de impact is van deze wet op organisaties. De verplichting tot een gedragscode én klachtenregeling kan waardevol zijn, maar brengt natuurlijk ook werk met zich mee. Het is belangrijk dat deze inspanning leidt tot daadwerkelijke verbetering van de sociale veiligheid.
kanttekeningen
Er zijn ook kanttekeningen te maken, want waar ligt de scheidslijn tussen gewenst en ongewenst gedrag? Is dat te bepalen en vast te leggen in een gedragscode? De gedragscode kan uitvoerig beschreven en toegelicht worden met voorbeelden. Desondanks blijft het beperkt tot een leidraad op papier. Het kan niet altijd gaan over goed-fout ofwel het is niet altijd zwart-wit, er zit een heel palet aan grijstinten tussen. Het gaat over gedrag van mensen. In interacties tussen collega’s gebeurt er van alles. Ook een goedbedoelde opmerking of handeling, met zuivere intenties, kan totaal anders ervaren worden.
Reactie op de consultatie
Door ons zijn een aantal aanvullende suggesties gedaan voor de gedragscode tijdens de consultatieperiode. Bijvoorbeeld om richtlijnen op te nemen in de gedragscode in plaats van regels. Daarnaast om aanbevelingen richting organisaties mee te nemen bij de gedragscode, zoals het gesprek met elkaar te blijven aangaan, om te praten over gewenst gedrag in plaats van ongewenst gedrag en om in de onboarding van nieuwe medewerkers aandacht te schenken aan de gedragscode.
De verplichtstelling van een gedragscode is een uitstekend middel en, voor organisaties, een motivatie om met elkaar in gesprek te gaan en af te spreken hoe men met elkaar wil omgaan. Daarnaast geldt binnen een gedragscode ‘iedereen telt mee en is waardevol’ wat impliceert dat er rekening wordt gehouden met diversiteit en daardoor inclusie. Een verplichtstelling van de gedragscode is, ook juridisch gezien, een logische stap voor opname in de Arbeidsomstandighedenwet.
Mocht het niet tot een wet leiden, zorg -als overheid- dan voor een verdere uitrol van dit uitstekende initiatief door bijvoorbeeld een groot maatschappelijk draagvlak te creëren voor de gedragscode binnen organisaties.
We merken bij LIVP dat er in het werkveld veel behoefte is aan houvast: wat moet er precies in zo’n gedragscode staan? Hoe sluit je deze aan op de cultuur en structuur van jouw organisatie? We ontwikkelen daarom een speciaal platform rondom de gedragscode (gedragscode.nl). Een platform waar je meer informatie, tips en voorbeelden en tips vindt voor het opstellen en implementeren van een gedragscode.
Bij LIVP merken we dat veel organisaties behoefte hebben aan houvast bij het opstellen van een gedragscode of klachtenregeling. We ondersteunen je daar graag bij – met advies, bijscholing en (binnenkort) een praktisch platform vol voorbeelden.
Heb je vragen of behoefte aan ondersteuning bij het opstellen van een gedragscode of klachtenregeling? Neem gerust contact met ons op.
André Kreuze, algemeen directeur LIVP
Wat hoort er volgens jou te staan in een gedragscode over (on)gewenst gedrag op het werk? Je praat erover mee op ons LinkedIn-kanaal.
Heb je nog vragen naar aanleiding van deze blog? Neem gerust contact met ons op.