Vertrouwenspersoon in de zorg
In de zorg bestaan verschillende type vertrouwenspersonen. Een vertrouwenspersoon voor cliënten (CVP) en een vertrouwenspersoon voor patiënten (PVP). Daarnaast zijn er ook vertrouwenspersonen in gedwongen zorg actief en vertrouwenspersonen voor families. Wat zijn de verschillen? We leggen het uit in dit artikel.
Een patiëntenvertrouwenspersoon (PVP)
Heb je vragen en/of klachten over je rechten in de geestelijke gezondheidszorg en kom je er niet uit met de behandelaar? Dan kun je als patiënt terecht bij de PVP.
De PVP is op de hoogte van de rechten en plichten van patiënten binnen de geestelijke gezondheidszorg en ondersteunt bij het vinden van een oplossing.
De PVP staat altijd aan de kant van patiënt en komt op voor diens belangen. Wil de patiënt de klacht voorleggen aan een klachtencommissie, dan ondersteunt de PVP tijdens het proces. Vanuit de wet verplicht ggz (Wvggz) biedt de PVP advies en bijstand aan mensen met een psychische aandoening die verplichte zorg krijgen of verplicht zijn opgenomen, omdat zij een gevaar vormen voor zichzelf of anderen.
Onafhankelijke positie
Belangrijk om te weten is dat de PVP niet in dienst is van de instelling waar de patiënt wordt behandeld, maar bij de Landelijke Stichting PVP. Hierdoor heeft de PVP altijd een onafhankelijke positie. Ook heeft de PVP geheimhoudingsplicht en kan hij of zij alleen met toestemming van de patiënt informatie verstrekken aan anderen. Het is aan de patiënt of hij/zij advies en ondersteuning wil ontvangen van de PVP.
Belangrijke taken
Het werk van de PVP bestaat primair uit de volgende taken:
- Het bieden van ondersteuning aan mensen die zowel vrijwillig zijn opgenomen als verplichte zorg krijgen, bij het verkrijgen van hun rechten.
- Hulp bieden bij het opstellen van een zelfbindingsverklaring.
- Opstellen, evalueren en actualiseren van een zorgkaart of zorgplan.
- Voorbereiding, uitvoering en beëindigingen van een crisismaatregel of zorgmachtiging;
- Ondersteunen en adviseren bij een klachtprocedure.
Een cliëntenvertrouwenspersoon (CVP)
In zorginstellingen buiten de ggz biedt de cliëntenvertrouwenspersoon (CVP) een luisterend oor aan cliënten. Cliënten zijn niet altijd in staat om eigen behoeften goed te verwoorden en op te komen voor hun belangen. De CVP biedt ondersteuning in het bekendmaken van onvrede en verwoorden van klachten. Hij of zij bespreekt mogelijke vervolgstappen met de cliënt en ondersteunt bij het nemen van de stappen. Dit alles met als doel om de relatie tussen de cliënt en de zorgverlener te herstellen, en om tot een oplossing te komen.
Belangrijk voor vertrouwenspersonen die aan de slag willen als CVP, is dat zij op de hoogte zijn van de gezondheidswet en het instellingsbeleid waar zij werken.
De CVP kan zowel intern bij een zorginstelling werkzaam zijn, als aangesteld worden via een externe vereniging.
Een cliëntenvertrouwenspersoon zorg en dwang (CVP)
Per januari 2020 is de Wet zorg en dwang in werking getreden. Deze wet regelt de rechten bij onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie). Voornamelijk zijn dit cliënten in Thuiszorgsituaties, wooninstellingen, begeleidend wonen en jeugdinstellingen. De wet houdt in dat vrijheidsbeperking of onvrijwillige zorg in principe niet mag worden toegepast. Uitgangspunt hierbij is ‘Nee, tenzij…’.
Mensen met een verstandelijke of psychogeriatrische beperking die gedwongen zorg ontvangen, kunnen een beroep doen op een onafhankelijke cliëntenvertrouwenspersoon (CVP). De CVP ondersteunt cliënten als er sprake is van onvrijwillige zorg.
De cliëntenvertrouwenspersoon is onafhankelijk, luistert onbevooroordeeld en draagt bij aan een betere rechtspositie van de cliënt.
Onafhankelijke positie
Ook de CVP zorg en dwang is onafhankelijk en niet in dienst is van de zorginstelling. Ook heeft de CVP geheimhoudingsplicht en kan hij of zij alleen met toestemming van de cliënt informatie verstrekken aan anderen. Vanuit de zorgverleners geldt dit ook zo. De CVP krijgt alleen informatie over een cliënt als de cliënt of zijn vertegenwoordiger daarvoor uitdrukkelijk toestemming heeft gegeven.
Belangrijke taken
Het werk van de CVP bestaat primair uit de volgende taken:
- Ondersteuning bieden bij het helder krijgen van het probleem.
- Informatie en uitleg over rechten.
- Ondersteunen bij gesprekken tussen cliënt, vertegenwoordiger en zorgverlener.
- Ondersteunen en adviseren bij een klachtprocedure.
Een familievertrouwenspersoon
Verschillende zorginstellingen bieden een aparte vertrouwenspersoon voor naasten van cliënten. De reden hiervoor is dat de belangen van naasten en cliënt/patiënt niet altijd gelijk zijn.
Een familievertrouwenspersoon komt op voor de belangen van naasten van de cliënt/patiënt.
Naasten zijn mensen in de directe omgeving, zoals familie, partners, vrienden, buren, ggz-mantelzorgers, collega’s of (school)mentoren. De familievertrouwenspersoon kent de weg in de ggz, heeft kennis van psychische stoornissen en verslavingen en de behandeling daarvan. Hij of zij ondersteunt in het contact met de hulpverlener, behandelaar of de instelling en adviseert over mogelijke vervolgstappen. Ook
Onafhankelijke positie
De familievertrouwenspersoon is onafhankelijk van instellingen en aangesloten bij de Landelijke Stichting Familievertrouwenspersonen.
Vertrouwenspersoon voor medewerkers
Naast vertrouwenspersonen voor externe doelgroepen in de zorg, zijn binnen zorginstellingen ook vertrouwenspersonen voor medewerkers actief. De werkzaamheden van deze functie zijn gelijk aan de vertrouwenspersoon voor bedrijven en organisaties. In het artikel vertellen we meer over diens rol en werkzaamheden.
Wil je jezelf ontwikkelen tot vertrouwenspersoon in de zorg? In ons Landelijk Netwerk van Vertrouwenspersonen zijn verschillende vertrouwenspersonen aangesloten met ervaring in de zorg. Neem gerust contact op voor meer informatie.