Kun je verzuimfactoren beïnvloeden?
Zijn er verzuimfactoren die je als werkgever op zo’n manier kan beïnvloeden dat het ziekteverzuim binnen je organisatie daalt? Het Centraal Bureau voor de Statistiek registreerde namelijk nog nooit eerder zo’n hoog ziekteverzuim onder werknemers van bedrijven en overheid, als in het eerste kwartaal van 2022: 6,3 procent. Wat kun je als organisatie doen? André Kreuze, eigenaar van het Landelijk Instituut Vertrouwenspersonen, schrijft erover in dit blog.
Psychosociale arbeidsbelasting (PSA)
Als werkgever heb je niet overal invloed op, zeker niet als we het hebben over het ziek worden van je werknemers en het daaraan gerelateerde ziekteverzuim. Waar je als werkgever wel een bijdrage aan kan leveren, is een gezonde en sociaal veilige werkplek. Een werkplek waar weinig (liever: geen) psychosociale arbeidsbelasting (PSA) wordt ervaren in de vorm van (seksuele) intimidatie, agressie/geweld, pesten, discriminatie en werkdruk. Al deze ongewenste omgangsvormen op de werkvloer kunnen leiden tot langdurige psychische klachten van werknemers. PSA is daarmee dus een werkgerelateerde oorzaak van ziekteverzuim. In 2019 vormt PSA bij 14 procent van de werknemers de reden om te verzuimen, blijkt uit cijfers van TNO. Maar het is vooral het aandeel in de verzuimdagen wat PSA zo’n belangrijke factor maakt, geeft TNO aan: PSA speelt een rol in maar liefst 27 procent van alle verzuimdagen.
Voordelen van PSA-beleid
Naast de wettelijke verplichting voor werkgevers om actief beleid te voeren op PSA, ervaren steeds meer organisaties ook het belang van een deugdelijk PSA-beleid. Een beleid dat gericht is op een sociaal veilige en prettige werksfeer, levert organisaties veel voordelen op: meer werkplezier, hogere productiviteit, minder verloop, lager ziekteverzuim en minder personeelskosten. Preventief handelen kan dus (onherstelbare) schade voorkomen en het ziekteverzuim binnen organisaties reduceren. Maar waar begin je?
Actief PSA-beleid
Organisaties voeren een actief PSA-beleid als zij een gedragscode en een klachtenregeling hanteren, eventueel voorzien van een zelfstandig protocol voor seksueel grensoverschrijdend gedrag. Zo is voor elke werknemer duidelijk wat wel en wat niet getolereerd wordt en wat er gebeurt als grenzen overschreden worden. Maar, wat staat er in een gedragscode? Hoe richt je beleid in voor (on)gewenste omgangsvormen en integer gedrag op de werkvloer? En, belangrijker nog, hoe implementeer je dat dan? Wij merken dat werkgevers tegen vraagstukken als deze aanlopen. Hoe makkelijk is het dan om een organisatie als het Landelijk Instituut Vertrouwenspersonen in te schakelen die kan helpen met het om PSA-beleid op te zetten, te actualiseren en te implementeren?
Vertrouwenspersoon
Wij adviseren organisaties om in dat PSA-beleid ook een vertrouwenspersoon op te nemen. Een nogal logische stap, vinden wijzelf. Hoewel het voor bedrijven nog niet wettelijk verplicht is om een vertrouwenspersoon aan te stellen, ligt hiervoor wel een wetsvoorstel klaar. Wat zou het mooi zijn als die wetswijziging in 2022 doorgevoerd wordt, want vertrouwenspersonen kunnen een positieve bijdrage leveren aan het terugdringen van ongewenst gedrag op de werkvloer. Zij adviseren en begeleiden medewerkers die te maken hebben met ongewenst gedrag, bieden een luisterend oor en zetten deze medewerkers vervolgens weer in hun kracht. Zij informeren en inspireren organisaties, en adviseren bestuur en management over (het voorkomen van) ongewenst gedrag op de werkvloer. Organisaties die behoefte hebben aan een interne vertrouwenspersoon, kunnen de vertrouwenspersoon bij ons laten opleiden en bijscholen. Organisaties die behoefte hebben aan een extern vertrouwenspersoon kunnen een beroep doen op ons Landelijk Netwerk Vertrouwenspersonen.
Klachtencommissie
Naast deze aspecten benadrukken wij het belang van een externe, onafhankelijke klachtencommissie. Deze commissie heeft specifieke kennis, expertise en ervaring met zaken omtrent ongewenste omgangsvormen en grensoverschrijdend gedrag. Organisaties die te maken krijgen met een (officiële) klacht omtrent deze thema’s, kunnen via het LIVP een externe klachtencommissie inschakelen (mits er een overeenkomst is). Dit biedt diverse voordelen, zoals het voorkomen van juridische en dure procedures en het beperken van imago- en reputatieschade.
PSA-check
Om het PSA-beleid actueel te houden is het raadzaam om regelmatig een PSA-check te laten uitvoeren waarmee organisaties inzichtelijk krijgen in hoeverre medewerkers pesten, (seksuele) intimidatie, discriminatie, agressie en geweld ervaren. Juist omdat PSA één van de grootste bedrijfsrisico’s is, hebben organisaties er dus baat bij om te inventariseren in hoeverre medewerkers PSA ervaren. Ervaart men ongewenste omgangsvormen? Durft men dat te melden? De uitkomst van de PSA-check kan opgenomen worden in de Risico- Inventarisatie & Evaluatie en als basis gebruikt worden voor een plan van aanpak.
Invloed
Verzuim is voor niemand leuk. Niet voor de zieke werknemer, niet voor de collega’s en niet voor de werkgever. Een sociaal veilige werkomgeving met een prettige werksfeer levert organisaties veel voordelen op: meer werkplezier, hogere productiviteit, minder verloop, lager ziekteverzuim en minder personeelskosten. Wij gunnen elke medewerker een prettige werkomgeving. Laat het ons weten als wij jou kunnen helpen met het vormgeven hiervan.
André Kreuze, eigenaar van het Landelijk Instituut Vertrouwenspersonen